Bölgenin diğer bölgelerden geriliğini aşmanın en önemli aşamalarından biri de bölge seçmeninin siyasi eğilimini bir tarafa bırakmaksızın milletvekili, belediye başkanı ve muhtar seçimlerinde hizmet odaklı ve sorun giderici adaya yetki vermesidir. Bölge seçmeni, soya, varlıklılığa, nüfuza, güce dayalı; dahası, bölgeden olmayan aday yerine liyakatlı, çağın değerleriyle yaşayan, yenilikçi, vizyon sahibi ve üretken adayları tercih etmelidir.
Bölgemizin ekonomik ve sosyal gelişimindeki gerilik bölgede yaşayan bireylerin temel hizmetlere erişemediğinin, yetersiz yaşam kalitesinin ve bölgede üretilen refahın bölge toplumunun her bir kesimine ulaşamadığının göstergesidir. Bölgenin düşük sosyoekonomik düzeyi Türkiye’nin dengeli kalkınmasına katkı sağlayamamakta; stratejik, operasyonel ve kurumsal anlamda yakalanan genel ivmeye ulaşamamaktadır. Sorunlar deprem nedeniyle daha da derinleşmiştir.
Seçimle göreve başlayan kimi milletvekillerinin de kente yabancı olduğu, kamu hizmetinde ve yönetiminde zorlandığı, görev yaptığı süre boyunca kentliler tarafından fark edilmediği, isminin dahi bilinmediği durumlara da sık rastlanmaktadır.
Bölgenin başlıca problemi bölgeden elde edilen, biriken beşeri ve ekonomik sermayenin bölge dışına taşınması ve bölge dışına işgücü göçüdür. Nitelikli eğitim için bölge dışına çıkan gençlerin bir kısmı da bölgedeki geleneksel yaşam, iş güvencesizliği, keyfi ücret politikası, iş tanımsızlığı gibi nedenlerle öğrenimleri bitince bölgeye dönmemektedir. Bölgedeki çoğu aile için çocuklarının ve akrabalarının bölge dışına kalıcı yerleşmesi bir sosyal statü olarak algılanmaktadır. Eğitimdeki eksiklikler bölgenin beşeri sermaye gelişimini yavaşlatırken, mevcut entelektüel birikim de bölgeyi terk etmektedir.
Partisine bakılmaksızın günümüze dek görev yapmış her bir milletvekili bölgenin sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyinden ve eğiliminden sorumludur. Milletvekillerinin performansının en önemli ölçütlerinden biri bölgenin sosyoekonomik gelişmişliğidir. Toplam 27 hükümet dönemi boyunca Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölge kentlerinin hemen hemen tümü sosyoekonomik gelişmişlik sıralamasının sonlarında yer almaktadır.
Anayasanın 80. maddesi, “Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, seçildikleri bölgeyi ya da kendilerini seçenleri değil, bütün milleti temsil ederler.” demesine rağmen, 1923’ten beri bölge dışından ve içinden milletvekillerinin bölgenin geri kalmışlığının sona erdirilmesi çabaları da sonucu değiştirmemiştir.
Halkın iradesinin parlamentoya yansıması, parlamentoya yansıyan iradenin halkın ihtiyaçlarına yanıt verebilmesi döngüsü noktasında adayların bölge temsiliyetinde değişikliğe gidilmelidir. Siyasi partilerin milletvekillerini belirleme süreç ve yöntemlerini tartışmaksızın, seçmenin siyasi eğilimini eleştirmeksizin; siyasi partilerin ve seçmenlerin milletvekili ve belediye başkan adaylarının niteliğine dikkat etmeleri gerekmektedir.
Aday adayları arasından bölge için belirlenecek adayların bölgenin sosyo-ekonomik yapısını iyileştirilmesi için şu asgari kriterleri taşımasını önermekteyiz:
· Kent hakkı kavramı ve uygulanması üzerine bilgi sahibi olma,
· Bölgenin kentlileşme durumu üzerine bilgi ve proje sahibi olma,
· Bölgenin ekonomik, sosyal ve eğitim durumunu, olanaklarını ve kapasitesini uzman derecesinde bilme,
· Bölgenin endüstriyel özelliklerini bilme ve somut olarak hangi sektörlerde fabrika ve/veya sanayileşmeye gidileceğine dair rapor sunmak,
· Bölgenin öncelikle göç vermesini engellemek ve sosyal yardım alan kişi sayısını azaltmak için istihdamı artırmak,
· Çoğunluğu bölge insanlarından oluşan mevsimlik tarım ve turizm işçisi sayının azaltılması,
· Yerleşim yerlerinin altyapı sorunlarını giderme,
· Deprem, sel gibi doğal affetlere hazırlıklı olması için yoğun ve gerektiği gibi hazırlık yapılmasını koordine etme,
· Hizmetin her alanında denetimlerin artırılması,
· Her bir meslek odasının kendi meslek grubuna ait sorunlarını ve eksikliklerini belirlemek, gidermek için ön çalışmalar yapmış olma,
· Bölgede uyuşturucu üretimi, işlenmesi, dağıtımı ve kullanımının önlenmesi için projelerinin olması,
· Bölgede büyük ve küçük ölçekli işletmelerin sorunlarını bilme ve çözüm önerme,
· Bölgede çalışanların sömürülmesinin önüne geçmek için iş güvencesini ve işçi ücreti politikasını takip etmek,
· Bölgede her bir iş alanında işyeri güvenliği ve sağlığını sağlamak ve yasalara uygun hale getirmek için bağımsız çalışmalar yürütecek ekibe sahip olmak,
· Bölgede konuşulan Türkçe dışındaki anadillerini kapsayan çokdilli eğitime geçiş için alt yapının hızla örülmesinde evrensel birikimi içeren hazırlık yapmış olma,
· Bölgenin her il ve ilçesinde spor, kültür ve sanat merkezlerinin yapılması,
· Toplu taşımacılığın reforme ve modernize edilmesi,
· Tarım sektöründe mevcut olumsuz alışkanlıkların tespit edilerek önleyici çalışmalar yapılması,
· Tarihi eserlerin, tarihi ve kültürel alanların korunması, çevre temizliğinin sağlanması ve toplumsal duyarlılık artırıcı çalışmalar yapılması.
Seçmenlerin siyasi partilerin belirledikleri adayların bu kriterlere göre değerlendirilmesi ve belirlenmesi bölgemizin çağcıllığını, dengeli gelir dağılımını, rekabet gücünü ve refahını artıracaktır.
Kent Hakkı Girişimi
Kuzey Yıldızı Platformu